Víóla

Í aðalnámskrá tónlistarskóla er gerð grein fyrir þeim markmiðum sem nemendur eiga að hafa náð við lok grunnáms, miðnáms og framhaldsnáms í víóluleik.

Markmið í grunnnámi

Við lok grunnnáms eiga víólunemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
  haldi rétt á hljóðfærinu, víólan sitji vel og örugglega
• hafi náð tökum á eðlilegum og áreynslulausum hreyfingum handleggja
• hafi náð tökum á eðlilegri og áreynslulausri stöðu vinstri handar
• hafi náð hröðum og jöfnum vinstri handar fingrahreyfingum
• hafi náð tökum á mjúku og öruggu bogataki
• kunni að nota allan bogann og ákveðna hluta hans
• hafi náð allgóðum tökum á mismunandi bogastrokum, þ.e. legato, detaché og staccato
• hafi náð allgóðum tökum á pizzicato
• hafi náð góðri tónmyndun á öllu tónsviðinu í 1., 2. og 3. stillingu
• hafi náð allgóðum tökum á inntónun
• hafi nokkur tök á vibrato
• geti leikið með greinilegum styrkleikabreytingum
• hafi náð grundvallartökum á að stilla hljóðfæri sitt sjálfur

Nemandi

• hafi öðlast allgott hrynskyn
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
• hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
• hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
• hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
• hafi lagt stund á ýmiss konar samleik
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi á valdi sínu eftirtalinn dúrtónstiga, eina áttund: B
• hafi á valdi sínu eftirtalda dúrtónstiga, tvær áttundir: C, G, D, F
• hafi á valdi sínu eftirtalinn hljómhæfan og laghæfan molltónstiga, eina áttund: h
• hafi á valdi sínu eftirtalda hljómhæfa og laghæfa molltónstiga, tvær áttundir: a, e, g, c
• hafi á valdi sínu eftirtalda þríhljóma, tvær áttundir: c-moll og C-dúr, d-moll og D-dúr, e-moll og E-dúr, f-moll og F-dúr, g-moll og G-dúr, a-moll og A-dúr
• hafi á valdi sínu eftirtalida þríhljóma, eina áttund: b-moll og B-dúr, h-moll og H-dúr
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt þessari námskrá

Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist við lok grunnnáms:

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu

Markmið í miðnámi

Við lok miðnáms eiga víólunemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
• haldi eðlilega og áreynslulaust á víólu og boga
• hafi náð tökum á eðlilegum og áreynslulausum hreyfingum handleggja
• hafi gott vald á eftirfarandi bogastrokum: legato, detaché, martelé, spiccato, saltando og col legno
• hafi gott vald á pizzicato
• ráði við léttleika í stroki
• hafi á valdi sínu mismunandi hraða og styrkleika í bogastrokum
• beiti öruggum og markvissum vinstri handar fingrahreyfingum
• hafi náð góðri tónmyndun á öllu tónsviðinu frá 1. til 6. stillingar
• hafi náð góðum tökum á stillingaskiptum
• hafi náð góðum tökum á inntónun
• hafi náð góðum tökum á vibrato og sýni notkun þess við túlkun
• geti gert styrkleikabreytingar og andstæður augljósar
• hafi gott vald á hægum og hröðum leik
• geti stillt hljóðfæri sitt sjálfur

Nemandi

• hafi öðlast gott hrynskyn
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við í fyrri hluta miðnáms
• hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
• hafi þjálfast í ýmiss konar samleik, þ.m.t. hljómsveitarleik og kammertónlist
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi á valdi sínu krómatískan tónstiga, tvær áttundir frá eftirtöldum tónum: c, des, d, es, e
• hafi á valdi sínu eftirtalda dúrtónstiga, þrjár áttundir: C, Des, D, Es, E
• hafi á valdi sínu eftirtalda hljómhæfa og laghæfa molltónstiga, þrjár áttundir: c, d, e
• hafi á valdi sínu þríhljómaraðir sem tengjast framangreindum dúr- og molltóntegundum, sbr. dæmi á bls. 54 í þessari námskrá; leika skal alla hljóma hverrar raðar frá grunntóni fyrsta hljóms
• hafi á valdi sínu gangandi þríundir í framangreindum dúrtóntegundum og laghæfum molltóntegundum, tvær áttundir
• hafi á valdi sínu tvígrip í sexundum í framangreindum dúrtóntegundum, eina áttund
• hafi á valdi sínu flaututóna í framangreindum dúrtóntegundum og laghæfum molltóntegundum, tvær áttundir
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari námskrá

Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti hann sinnir eftirfarandi atriðum:

• leik eftir eyra
• tónsköpun
• spuna

Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist við lok miðnáms:

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• ýmis blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu

Markmið í framhaldsnámi

Við lok framhaldsnáms eiga víólunemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
• hafi náð tökum á eðlilegri og vel þjálfaðri stöðu beggja handa og samhæfðum hreyfingum
• ráði yfir góðri bogatækni
• ráði yfir þjálum bogaskiptum, strengjaskiptum og stillingaskiptum
• sýni leikni og hraða í mismunandi bogastrokum
• beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða
• hafi náð tökum á öruggri og þroskaðri tónmyndun á öllu tónsviðinu
• hafi náð mjög góðum tökum á inntónun
• hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það með hliðsjón af stíl
• ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviðinu
• geti dregið fram andstæður og ólík blæbrigði og beitt til þess viðeigandi bogatækni

Nemandi

• hafi öðlast mjög gott hrynskyn
• geti auðveldlega lesið nótur í G-lykli og C-lykli (altlykil)
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við á miðprófi
• hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
• hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik, þ.m.t. hljómsveitarleik og kammertónlist
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi á valdi sínu krómatískan tónstiga, tvær áttundir frá eftirtöldum tónum: fís, g, as, a
• hafi á valdi sínu krómatískan tónstiga, þrjár áttundir frá eftirtöldum tónum: c, des, d, es, e, f
• hafi á valdi sínu eftirtalda dúrtónstiga, þrjár áttundir: C, Des, D, Es, E, F, Fís, G
• hafi á valdi sínu eftirtalda dúrtónstiga, tvær áttundir: As, A
• hafi á valdi sínu eftirtalda hljómhæfa og laghæfa molltónstiga, þrjár áttundir: c, cís, d, es, e, f, fís, g
• hafi á valdi sínu hljómaraðir sem tengjast framangreindum dúr- og molltóntegundum, tvær eða þrjár áttundir eftir tóntegundum, sbr. dæmi á bls. 64-65 í þessari námskrá; leika skal alla hljóma hverrar raðar frá grunntóni fyrsta hljóms
• hafi þjálfast í leik flaututóna í dúr og moll í framangreindum tóntegundum, tvær áttundir
• hafi á valdi sínu gangandi þríundir í framangreindum dúr- og molltóntegundum, tvær eða þrjár áttundir eftir tóntegundum
• hafi á valdi sínu leik eftirtalinna dúrtónstiga í sexundum, tvær áttundir: C, Des, D, Es, E
• hafi á valdi sínu leik eftirtalinna dúrtónstiga í sexundum, eina áttund: F, Fís, G
• hafi á valdi sínu leik dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga í áttundum, eina til tvær áttundir eftir tóntegundum
• hafi hlotið nokkra þjálfun í leik tónstiga í þríundum
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt þessari námskrá
• hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum hluta aðalnámskrár, bls. 41-42

Nemandi sýni með ótvíræðum hætti

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• margvísleg blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu